Niemal każdy uświadamia sobie istnienie banków centralnych (w tym m.in. Narodowego Banku Polskiego). Nie każdy jednak wie, czym są i jakie funkcje pełnią te instytucje, zwane nie bez przyczyny Bankami Banków.
Narodowy Bank Polski (NBP) jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Bank oficjalnie rozpoczął swoją działalność 28 kwietnia 1924 r. Jego zadania określone są w ustawie zasadniczej, czyli w Konstytucji. Dodatkowo jest on regulowany przez ustawę o NBP oraz Prawo Bankowe. Te akty prawne mają za zadanie zapewnić gwarancję niezależności banku od innych instytucji państwowych. Jego główne organy to prezes NBP – aktualnie Adam Glapiński, Rada Polityki Pieniężnej oraz zarząd NBP.
Funkcje i zadania
Jego funkcje można podzielić na trzy główne; banku emisyjnego, banku banków oraz centralnego banku państwa. W tych ramach, jego zadaniem jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, a także stabilizowanie dopuszczalnego poziomu inflacji. Składa się na to;
- emitowanie pieniądza
- rozwijanie systemów płatniczych
- utrzymywanie stabilności całego systemu finansowego
- obsługi jednostek Skarbu Państwa
- ustalanie i prowadzenie polityki pieniężnej
- zarząd nad rezerwami dewizowymi
Narodowy Bank Polski odpowiedzialny jest za utrzymanie stabilności krajowej waluty oraz jako jedyny ma prawo jej emitowania. Ponadto organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w tym obiegu. Jest to obowiązek narzucony wprost przez Konstytucję. Ma za zadanie opracować oraz realizować na bieżąco strategię polityki pieniężnej, w ramach corocznie uchwalanych założeń. Zarząd nad rezerwami dewizowymi ma z kolei być gwarantem bezpieczeństwa finansowego kraju. Emisja papierów wartościowych ma zapewnić płynny obrót gotówkowy. W ramach pełnionych funkcji nadzorczych oraz regulacyjnych, czuwa nad płynnością, sprawnością i bezpieczeństwem systemów płatniczych a także ma misję zagwarantowania złotemu statusu waluty wymienialnej według standardów międzynarodowych. Przyczynia się także do rozwoju bezpiecznej infrastruktury rynku finansowego, zwłaszcza wobec wprowadzanych w ostatnich latach licznych innowacji związanych z metodami płatności.
W ramach obsługi skarbu Państwa zajmuje się prowadzeniem rachunków bankowych rządu oraz centralnych instytucji państwowych a także realizuje ich zlecenia płatnicze.
Do zadań NBP należy także zarząd polskimi rezerwami złota. Oficjalne komunikaty NBP z lipca 2019 podają: “W latach 2018-2019 zasoby złota NBP zostały zwiększone o 125,7 ton i obecnie wynoszą 228,6 ton.”
W ramach pełnionej misji dydaktycznej prowadzony jest specjalny Portal Edukacji Ekonomicznej, wydawany dwumiesięcznik oraz podejmowane są inne działania służące upowszechnieniu tematyki ekonomicznej oraz promocji przedsiębiorczości.
